GANGGUAN ORANG KETIGA DALAM RUMAHTANGGA

 

GANGGUAN ORANG KETIGA DALAM RUMAHTANGGA MENURUT UNDANG-UNDANG ISLAM DAN ADAT NEGERI SABAH

 

PENDAHULUAN

Sering kali terjadi krisis rumahtangga akibat orang ketiga sehingga membawa kepada perceraian suami dan isteri. Si suami atau si isteri main kayu tiga dengan menjalin hubungan intim dengan orang lain. Ada kejadian di mana ibu atau ayah mertua menghasut anak perempuan supaya bercerai dengan suaminya tanpa sebab syarie. Selain itu, ada kes yang lebih berat di mana kekasih gelap si isteri memujuk dan kemudiannya membawa lari si isteri dari rumah kediamannya. Keretakan yang membawa kepada kemusnahan istana perkahwinan dalam situasi di atas adalah angkara gangguan orang ketiga dalam rumahtangga tersebut. Tulisan ini menfokuskan perbincangan mengenai peruntukan undang-undang bagi mengawal dan mencegah dari berlakunya gangguan orang ketiga melibatkan orang Islam. Perbincangan mengenai kedudukan undang-undang mengenai mengenai perkara yang sama dalam perspektif adat Negeri Sabah turut dibincangkan. Kedudukan undang-undang berhubung gangguan orang ketiga ke atas rumathtangga dalam perspektif undang-undang sivil di Malaysia tidak dibincangkan dalam tulisan ini. Ini kerana, perbincangan mengenainya adalah lebih panjang dan terperinci apabila terdapat undang-undang yang spesifik bagi mengawal dan menanganinya seperti Akta Keganasan Rumahtangga 1994 dan juga Kanun Keseksaan (AKTA 574). Justeru, perbincangan secara berasingan mengenainya ada kewajaran untuk dilakukan.

 

GANGGUAN ORANG KETIGA DALAM PERSPEKTIF UNDANG-UNDANG ISLAM

Mengenai gangguan orang ketiga terhadap rumahtangga dalam Islam, terdapat peruntukan undang-undang yang mengawal perbuatan ini. Ia merupakan satu kesalahan jenayah syariah. Terdapat sekurang-kurangnya 3 seksyen bermula dari seksyen 36, seksyen 37 dan seksyen 38 Akta Kesalahan Jenayah Syariah Wilayah Persekutuan yang menyebut secara jelas mengenai gangguan orang ketiga dalam rumahtangga. Berdasarkan kepada peruntukan undang-undang yang diperuntukkan di negeri-negeri, kesalahan mengganggu rumahtangga orang terbahagi kepada 3 komponen iaitu:

• memujuk lari perempuan bersuami;
• menghalang pasangan suami isteri untuk hidup bersama; dan
• menghasut suami atau isteri supaya bercerai atau mengabaikan kewajipan.

Selain merujuk undang-undang yang terpakai di Mahkamah Syariah yang dikhususkan kepada orang-orang Islam, perbincangan juga turut menyentuh undang-undang gangguan ke atas rumahtangga orang di bawah undang-undang adat di Negeri Sabah.

 

A. Memujuk lari perempuan bersuami.

Kesalahan kerana memujuk lari perempuan bersuami diperuntukkan dalam seksyen 36 Akta Kesalahan Jenayah Syariah Wilayah-Wilayah Persekutuan seperti berikut:

“Mana-mana orang yang memujuk lari seorang perempuan bersuami atau membawanya keluar dari atau dengan apa-apa cara mempengaruhinya supaya meninggalkan kediaman suami isteri yang ditentukan oleh suaminya adalah melakukan suatu kesalahan dan apabila disabitkan boleh didenda tidak melebihi lima ribu ringgit atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi tiga tahun atau kedua-duanya, dan Mahkamah boleh memerintahkan perempuan tersebut supaya kembali kepada suaminya”.

 

B. Menghalang pasangan yang sudah bernikah daripada hidup sebagai suami isteri.

Kesalahan kerana menghalang pasangan yang sudah bernikah daripada hidup sebagai suami isteri diperuntukkan dalam seksyen 37 Akta Kesalahan Jenayah Syariah Wilayah-Wilayah Persekutuan seperti berikut:

“Mana-mana orang yang menghalang sesuatu pasangan yang sudah bernikah daripada hidup sebagai suami isteri yang sudah bernikah dengan sah adalah melakukan suatu kesalahan dan apabila disabitkan boleh didenda tidak melebihi dua ribu ringgit atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi satu tahun atau kedua-duanya, dan Mahkamah hendaklah memerintahkan pasangan itu supaya hidup sebagai pasangan suami isteri yang sudah bernikah dengan sah”.

 

C. Menghasut suami atau isteri supaya bercerai atau mengabaikan kewajipan.

Kesalahan kerana menghasut suami atau isteri supaya bercerai atau mengabaikan diperuntukkan dalam seksyen 38 Akta Kesalahan Jenayah Syariah Wilayah-Wilayah Persekutuan seperti berikut:

“Mana-mana orang yang menghasut, memaksa atau memujuk mana-mana orang lelaki atau orang perempuan supaya bercerai atau mengabaikan kewajipan dan tanggungjawabnya sebagai suami atau isteri adalah melakukan suatu kesalahan dan apabila disabitkan boleh didenda tidak melebihi lima ribu ringgit atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi tiga tahun atau kedua-duanya”.

Tiga peruntukan yang terdapat dalam Akta Kesalahan Jenayah Syariah Wilayah Persekutuan di atas tidak diperuntukkan satu persatu dalam Enakmen Kesalahan Jenayah Syariah di Sabah 1995. Bagi Sabah, kesemua kesalahan tersebut dirangkumkan dalam satu seksyen sahaja. Seksyen 86 Enakmen Kesalahan Jenayah Syariah Sabah 1995 menyebutkan seperti berikut:

“Sesiapa yang melarikan atau menyebabkan seseorang isteri orang lain meninggalkan rumahtangga yang ditentukan oleh suaminya adalah bersalah atas suatu kesalahan dan boleh, apabila disabitkan, dikenakan hukuman denda tidak melebihi dua ribu ringgit atau penjara selama tempoh tidak melebihi satu tahun atau kedua-duanya dan Mahkamah hendaklah memerintahkan supaya isteri itu kembali kepada suaminya”.

 

BERSUBAHAT MENGGANGGU RUMAHTANGGA ORANG

Perlu diingat bahawa orang lain yang turut bersubahat dalam perbuatan jenayah mengganggu rumahtangga orang juga tidak terkecuali dari tindakan undang-undang. Orang yang bersubahat itu turut melakukan kesalahan jenayah dan boleh didakwa atas kesalahan bersubahat melakukan kesalahan di bawah seksyen 102 Enakmen Kesalahan Jenayah Syariah 1995. Seksyen 102 menyebutkan:

“Sesiapa yang cuba atau bersubahat melakukan mana-mana kesalahan terhadap Enakmen ini hendaklah, melainkan diperuntukkan selainnya, dihukum dengan hukuman yang sama seolah-olah dia melakukan kesalahan yang demikian”.

Bersubahat bermaksud bahawa sesiapa sahaja orang terlibat mengganggu rumahtangga orang lain turut melakukan kesalahan. Orang tersebut boleh didakwa atas kesalahan bersubahat dan jika disabitkan boleh dihukum dengan hukuman yang sama sebagaimana hukuman bagi kesalahan asal. Orang yang bersubahat itu tidak dikhususkan kepada mana-mana orang. Dalam konteks rumahtangga, orang yang lazimnya terdedah kepada perbuatan bersubahat adalah ibu atau ayah kepada pasangan itu, saudara kandung atau pakcik dan makcik pasangan itu. Tidak terkecuali rakan-rakan kepada pasangan tersebut.

Justeru, bagi mengelak dari berlakunya perbuatan gangguan itu, ada baiknya laporan kepada pihak polis atau kepada penguatkuasa agama yang berhampiran untuk memaklumkan jika sekiranya memang terdapat kekerasan atau perlakuan jenayah yang dilakukan oleh pasangan tersebut sehingga tidak memungkinkan untuk ia tinggal bersama dengan pasangannya. Undang-undang bertulis yang memberi perlindungan kepada pasangan dalam rumahtangga seperti Akta Keganasan Rumahtangga 1994 boleh dirujuk untuk tindakan perundangan. Selain itu, perbuatan yang dikatakan mengganggu rumahtangga orang juga boleh dielakkan dengan mengambil tindakan pembubaran perkahwinan di bawah mana-mana peruntukan Enakmen Undang-Undang keluarga Islam jika sekiranya bersesuaian.

 

GANGGUAN RUMAHTANGGA ORANG KETIGA MENURUT UNDANG-UNDANG ADAT DI SABAH

Dalam undang-undang adat yang dikanunkan di Sabah, terdapat satu peruntukan berhubung gangguan terhadap rumahtangga orang. Ia melibatkan perbuatan seorang lelaki memikat isteri orang.  Dalam Aturan 18 Kaedah-Kaedah Mahkamah Anak Negeri (Undang-Undang Adat Anak Negeri) 1995, kesalahan tersebut disebutkan seperti berikut:

“Sesiapa juapun yang memikat atau membawa pergi isteri orang lain adalah melakukan perlanggaran undang-undang adat anak negeri dan boleh dikenakan –

• membayar pihak yang terkilan sogit tidak melebihi 3 ekor ternakan atau barang-barang lain yang senilai dengannya mengikut denda adat; atau
• jika engkar-
• denda tidak melebihi RM3,000; atau
• penjara selama tempoh tidak melebihi 18 bulan; atau
• denda dan penjara kedua-duanya.

Berdasarkan kepada peruntukan di atas, jelas bahawa perbuatan mengganggu rumahtangga orang ada remedi tersendiri menurut undang-undang adat anak negeri di Sabah. Jika berlaku perlanggaran adat, prosiding perbicaraan bagi kes berkenaan dikendalikan di Mahkamah Anak Negeri yang terdapat hampir di setiap daerah di seluruh Negeri Sabah.

 

PENUTUP

Tidak dinafikan bahawa kejadian gangguan ke atas rumahtangga orang angkara orang ketiga sering berlaku dalam masyarakat kita. Jika ia melibatkan orang Islam, tindakan perundangan boleh diambil menurut undang-undang yang terpakai di Mahkamah Syariah. Ia merupakan kesalahan jenayah syariah. Jika melibatkan anak negeri, tindakan perundangan kerana perlangggaran adat menurut undang-undang adat negeri Sabah boleh diambil menerusi Mahkamah Anak Negeri Sabah.

BUKU RUJUKAN POLIGAMI

 

Amalan berpoligami merupakan satu daripada syariat yang dinyatakan oleh Allah s.w.t kepada orang Islam dalam al Quran. Pensyariatannya disebutkan secara khusus dalam surah al Nisaa : 3 yang berbunyi:

“Dan jika kamu takut tidak berlaku adil terhadap perempuan-perempuan yatim (apabila kamu berkahwin dengan mereka), maka berkahwinlah dengan sesiapa yang kamu berkenaan dari perempuan-perempuan (lain); dua, tiga atau empat. Kemudian jika kamu bimbang tidak akan berlaku adil (di antara isteri-isteri kamu) maka berkahwinlah dengan seorang sahaja atau (pakailah) hamba-hamba perempuan yang kamu miliki. Yang demikian itu adalah lebih dekat (untuk mencegah) supaya kamu tidak melakukan kezaliman”.

Berdasarkan kepada ayat di atas, keharusan kepada amalan berpoligami atau berkahwin melebihi dari seorang isteri memerlukan kita untuk melihat dan mengambil kira satu perkara penting iaitu keadilan. Ternyata bahawa keadilan seorang suami amat ditekankan oleh Allah dalam institusi poligami.

Apabila Allah meletakkan keadilan sebagai satu keutamaan dalam berpoligami, sudah tentulah ini merupakan satu perkara yang sangat perlu untuk diberi perhatian oleh seorang suami sebelum berpoligami. Allah menyebutkan bahawa sekiranya seorang suami itu takut atau bimbang tidak dapat berlaku adil kepada isteri-isterinya jika berpoligami, maka suami berkenaan hendaklah berkahwin satu sahaja. Tanpa keadilan seorang suami, pastilah akan berlaku perkara yang mudarat dan merugikan pihak-pihak dalam rumahtangga berkenaan.

Melihat kepada perkara ini, tidak syak lagi betapa perlunya umat Islam ini menambah dan mendalami ilmu pengetahuan mengenai perkahwinan dalam pelbagai aspek termasuklah perihal amalan berpoligami. Seni berpoligami dan bagaimana keadilan itu dapat dicapai dalam institusi poligami hanya dapat ketahui dengan mengikuti pengajian, kursus, berkongsi pengalaman dari para suami yang mengamalkan poligami serta menambahkan bahan bacaan berkaitan poligami.

Kes-kes di Mahkamah Syariah yang telahpun diputuskan berhubung poligami dan dilaporkan dalam Jurnal Hukum yang diterbitkan oleh Jabatan Kehakiman Syariah Malaysia (JKSM) merupakan rujukan yang penting kepada masyarakat umum. Laporan berkenaan juga tentunya amat bermanfaat kepada orang-orang yang terlibat secara langsung dalam dunia perundangan Islam seperti para hakim syarie, pegawai-pegawai syariah dan para peguam syarie.

Para pengkaji khususnya dari kalangan sarjana dari institusi pengajian tinggi seperti pensyarah dan juga para pelajar merupakan antara kumpulan dalam masyarakat yang memerlukan bahan literasi bagi menyempurna dan melengkapkan kajian akademik mereka.

Melihat kepada peri pentingnya ilmu pengetahuan mengenai institusi poligami, erakita merasakan bahawa bahan rujukan seperti buku-buku berkaitan poligami perlulah dikongsikan kepada masyarakat umum. Berdasarkan pemerhatian umum, buku berkaitan poligami agak sukar untuk ditemui dalam mana-mana perpustakaan di Malaysia dalam bilangan yang mencukupi dalam satu-satu masa. Pengaji terpaksa mendapatkan bahan literatur mengenainya dalam pelbagai tempat. Menyedari hakikat ini, erakita memulakan usaha sejak awal tahun 2000 untuk mengumpul sebanyak mungkin bahan literatur mengenai poligami yang ditulis dan diterbitkan samada di Malaysia, Indonesia dan Selatan Thailand.

Setakat tulisan ini dikemaskini pada 28 Ogos 2021, terdapat 28 buah buku berkaitan poligami yang telah ditemui dan dikumpulkan oleh erakita dari pelbagai kedai menjual buku di merata tempat di Malaysia. Beberapa buah buku khususnya yang ditulis dan diterbitkan di Indonesia diperolehi melalui pembelian melalui Shoppe dalam talian (online).

Berikut adalah senarai buku berkenaan:

1. Abdul Wahid Baharon (1992), Poligami Menurut Pandangan Islam“, Kuala Lumpur: SABHA-DTP SERVICES SDN BHD (91 halaman).
2. Abdurrahman Al-Mukaffi (2016), “55 Alasan Isteri Menolak Poligami”, Jakarta: PT Darul Falah (Penerbit Buku Islam Kaffah) (258 halaman).
3. Abu Fadhil Zakaria (2014), “Poligami Cara Rasulullah”, Selangor: Pustaka Ilmuan (112 halaman).
4. Abuya Adil Akhyar (2010), “Poligami Tidak Sunnah”  Jakarta: Studia Press (184 halaman).
5. Adil Akhyar (2014), “Sunnah Poligami: Generasi Awal Islam”, Johor bahru, Johor: Pustaka Azhar (231 halaman).
6. Ahmad Zawawi Abdullah (2016), “Barakah Kahwin dengan 4 Isteri”, Selangor: Pustaka Ilmuan (162 halaman).
7. Amran Kasimin (1989), “Salah Guna Poligami: Wanita Menjadi mangsa”, Selangor: Pustaka Al-Mizan (104 halaman).
8. Anis Rejab (2020), “Aku, Dia & Suami: Mencipta Mawaddah Warahmah Dalam Keluarga Poligami“, Negeri Sembilan: Ultimate Wealthiness (151 halaman).
9. Fatimah Syarha dan Farhan Hadi (2015), “Kau Terbela Menjadi Muslimah: Cik Abang Sudi Nikah Satu?”, Selangor: Sebarkan Bahagian Resources (199 halaman).
10. Fauzan Al-Ansari (2007), “Poligami Yes! Selingkuh No!“, Jakarta Timur: Hanif Press (102 halaman).
11. Hafiz Firdaus bin Abdullah (2014), Cetakan Kedua, “202 Pelajaran Berkenaan Poligami”, Johor Bahru, Johor: Perniagaan Jahabersa (275 halaman).
12. Hafiz Firdaus bin Abdullah (2014), “Sebarkan Kebenaran-Mu: Catatan-catatan ke atas Novel Sebarkan Cinta-Mu”, Johor Bahru, Johor: Perniagaan Jahabersa (560 halaman).
13. Hisham Namat (2019), “Isteri-Isteri ku Bercinta“, Selangor: Pertubuhan Poligami Harmoni Malaysia – Harmoni (229 halaman).
14. Ibrahim Sya’wat dan Abdullah Nasih Ulwan (terjemahan Basri bin Ibrahim) (2004), “Tuduhan Tidak Berasas Terhadap Perkahwinan dan Poligami Rasulullah SAW dan jawapan Terhadapannya”, Kuala Lumpur: Al-Hidayah Publisher (143 halaman).
15. Iffah Qanita Nailiya (2016), “Poligami, Berkah Ataukah Musibah?“, Yogyakarya: DIVA Press (148 halaman) .
16. Imran Yusuf (2007), “Di Bawah Payung Aishah: Tip-Tip Poligami”, Selangor: PTS Islamika dan PTS Publications & Distributors Sdn. Bhd (150 halaman).
17. Isham Muhammad al-Sharif dan Muhammad Musfir al-Thawil (tanpa tahun), “Poligami Kebenaran Bersyarat”, Kuala Lumpur: S.A.Majeed & Co Sdn. Bhd (196 halaman).
18. Jamaah Pengarang Maahad al Idrisi (Tanpa Penulis – versi jawi), (1424H), “Manisnya Madu Poligami“, Pattani: Saudara Press Pattani (72 halaman).
19. Jenna Hashim (tanpa tahun), “Aku yang Bermadu: Sebuah Kisah Benar Tentang Pahit Manisnya Berpoligami”, Kuala Lumpur: A To Z Publisher (169 halaman).
20. Khozin Abu Faqih (2007), Cetakan Kedua, “Poligami: Solusi atau Masalah”, Jakarta Timur: Al-I’tishom Cahaya Umat (162 halaman).
21. Karim Hilmi Farhat Ahmad (terjamahan Juhan Che Yaman) (2008), ”Poligami: Kesenangan atau Kesengsaraan”, Kuala Lumpur: Al-Hidayah Publication (153 halaman).
22. Mustaffa Suhaimi (2011), “Poligami Seorang Lelaki Untuk Ramai Perempuan: Monogami Seorang Lelaki Untuk Seorang Perempuan”, Kuala Lumpur: ProgressivePublishing House Sdn. Bhd (170 halaman).
23. Nor Atiqah Ghazali (1996), “Poligami yang Disalahertikan”, Johor Bahru, Johor: Perniagaan Jahabersa (154 halaman).
24. Rosnaaini Hamid & Suhanim Abdullah (2019), “Merisik Fakta Poligami“, Sintok Kedah: UUM Press (209 halaman).
25. (Tanpa Penulis) (2002), “Rahsia Poligami Bahagia”, Selangor: Dowan Creative (M) Sdn. Bhd (80 halaman).
26. Umi Ahamad (2019), “Panduan Praktikal Piligami Dalam Islam”, Selangor: Risalah Harmono Sdn. Bhd (133 halaman).
27. Zaini Nasohah (2006), Ulang Cetak, “Poligami”, Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd (86 halaman).
28. Zaleha Muhamat (2002), “Analisis Poligami Menurut Perspektif Islam”, Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd (132 halaman).

Tidak dinafikan bahawa masih terdapat lagi bahan-bahan rujukan mengenai poligami yang tidak tersenarai sebagaimana di atas. Usaha pengumpulan buku-buku tersebut masih dilakukan secara berterusan mengikut kelapangan dan kesempatan.

Tentunya, buku-buku yang ditulis di negara jiran kita, Indonesia mengenai poligami tidak kurang banyaknya. Demikian juga buku-buku yang ditulis dalam bahasa arab yang diterbitkan di negara-negara Timur Tengah tentunya lebih banyak dari tulisan yang dibuat di negara ini. Terdapat juga kes-kes duluan yang telah dibicara dan diputuskan oleh Mahkamah Syariah di Malaysia yang dilaporkan dalam jurnal perundangan seperti Jurnal Hukum terbitan Jabatan Kehakiman Syariah Malaysia (JKSM).

Semoga Allah memberi kekuatan dan kesempatan kepada erakita untuk mengumpulkan bahan-bahan ini untuk dikongsikan bersama kepada masyarakat umum. Buku-buku ini bermanfaat sebagai bahan rujukan untuk apa-apa kajian yang dilakukan berhubung poligami oleh pelbagai lapisan masyarakat dan khususnya di pusat-pusat pengajian tinggi. 

• 

• 

• 

•